«Δείξε μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι» έλεγαν οι γονείς μας. «Δείξε μου πώς φέρεσαι στον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι» θα έλεγα εγώ στα παιδιά μας σήμερα. Κι αυτό γιατί ένα από τα πρώτα πράγματα που καλούμαστε να φέρουμε εις πέρας ως γονείς είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να συμπεριφέρονται με σεβασμό, ευγένεια και αγάπη στους ανθρώπους γύρω τους, όπως και να μάθουν να επιλέγουν ανθρώπους που λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.
Από την Αλεξία Βερνίκου
Ένας πρώτος διαχωρισμός: Ποιοι είναι φίλοι μας και ποιοι όχι;
Υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι στη ζωή των παιδιών μας (όπως και στη δική μας). Αυτοί που τους «μοιράζουν χαρά» και αυτοί που τους «μοιράζουν λύπη». Όσο πιο γρήγορα κατανοήσει ένα παιδί τον διαχωρισμό αυτό, τόσο πιο εύκολο θα του είναι να επιλέξει τους σωστούς ανθρώπους για φίλους. Άρα, ένα παιδί που το κοροϊδεύει, το χτυπάει ή του λέει ψέματα του μοιράζει λύπη, και δεν θα το αναζητήσει για παρέα. Αντίστοιχα, ένα παιδί που παίζει ωραία, κρατάει τα μυστικά του και σέβεται την άποψή του λογικά του μοιράζει χαρά και ενδεχομένως να το θέλει δίπλα του. Αυτός είναι ένας εύκολος διαχωρισμός που μπορούν να κάνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και που, αν γίνει νωρίς και σωστά, θα τα ακολουθήσει μέχρι τις εφηβικές και ενήλικες σχέσεις τους. Και βέβαια, την ίδια ακριβώς επιλογή καλούνται να κάνουν και για τη δική τους συμπεριφορά προς τους άλλους. «Θέλεις να μοιράζεις λύπη ή χαρά στον φίλο σου;» Αυτή είναι μια ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε ανοιχτά στα παιδιά μας.
Ο ρόλος των γονιών
Στις μικρότερες ηλικίες, έγκειται στο να δώσουν στα παιδιά τους τα κατάλληλα εφόδια ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν μια αρνητική συμπεριφορά (σπρώξιμο, χτύπημα κλπ.), χωρίς ούτε να τη μιμηθούν αλλά ούτε και να «περιοριστούν». Παράλληλα, οφείλουν να τους μάθουν να λειτουργούν με σεβασμό προς τα άλλα παιδιά γύρω τους (να περιμένουν τη σειρά τους, να μοιράζονται κ.ά.). Γι’ αυτό εξηγούμε από νωρίς στα παιδιά μας τι σημαίνει «καλός φίλος» και ξεκινάμε από την περιγραφή, «είναι κάποιος που σου μοιράζει χαρά», κάτι το οποίο εξελίσσουμε ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους. Χρησιμοποιούμε καθημερινά παραδείγματα, δικά τους και δικά μας ως παιδιά (αλλά και ως ενήλικες) για να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν την «καλή» φιλία και να μπορούν να τη διαχωρίσουν από τη χειριστική, καταπιεστική και «επικίνδυνη».
Στις μεγαλύτερες ηλικίες, οι γονείς θα πρέπει να δημιουργήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί τους, ώστε να έχουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας ανά πάσα στιγμή. Να είναι διαθέσιμοι δηλαδή να το ακούσουν και να το συμβουλέψουν χωρίς να κριτικάρουν και να ενοχοποιούν.
Και ποια είναι η στάση που πρέπει να ακολουθούν οι γονείς σε περίπτωση τσακωμού;
Πόσες φορές δεν έχει έρθει το παιδί σας με κλάματα στην παιδική χαρά επειδή ένα άλλο παιδάκι το χτύπησε; Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε εγκαίρως στα παιδιά προσχολικής ηλικίας να μπορούν να αντιμετωπίζουν το παιδί εκείνο που τα τραβάει, τα χτυπάει, τα κοροϊδεύει κλπ. Πώς όμως;
- Με φράσεις όπως «Σταμάτα, δεν μου αρέσει αυτό που κάνεις», με έντονη φωνή καθώς και με τη βοήθεια του ενήλικα (γονέα ή δασκάλου) θα μπορέσουν να το αντιμετωπίσουν μόνα.
- Ως γονείς επεμβαίνουμε σε περίπτωση σωματικού κινδύνου και είμαστε δίπλα στα παιδιά μας για να τους μάθουμε να «απαντούν» με υγιή και δυναμικό τρόπο. Χρησιμοποιούμε την αρνητική συμπεριφορά του άλλου παιδιού ως παράδειγμα προς αποφυγή: «Δεν ήταν ωραίο που σε χτύπησε ο Άρης».
- Εάν το παιδί μας είναι αυτό που χτυπάει, το απομονώνουμε για να το οριοθετήσουμε.
- Δεν μαλώνουμε μπροστά σε άλλους, αλλά ιδιωτικά.
- Δεν λέμε «κακό παιδί» αλλά «άσχημη συμπεριφορά».
- Περνάμε το μήνυμα πως «αυτοί που αγαπούν δεν χτυπούν!».
- Εξηγούμε ξεκάθαρα τις μη επιτρεπτές συμπεριφορές.
- Ενδυναμώνουμε το παιδί μας από νωρίς δίνοντάς του λέξεις και τρόπους να αντιμετωπίσει την παρεμβατική συμπεριφορά των άλλων.
- Εάν ένα παιδί δεν ταιριάζει με το δικό μας, δεν επιμένουμε στην παρέα μαζί του επειδή μας βολεύει και μας εξυπηρετεί. Το γεγονός ότι είμαστε εμείς φίλοι (ή συγγενείς) με τους γονείς του δεν σημαίνει ότι και τα παιδιά μας πρέπει να κάνουν παρέα.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες, είναι σημαντικό να είμαστε σε επικοινωνία τόσο με άλλους γονείς όσο και με το σχολείο και να γνωρίζουμε τις παρέες των παιδιών μας, χωρίς όμως να επεμβαίνουμε στις σχέσεις τους εάν δεν χρειάζεται. Άρα, είμαστε κοντά τους διακριτικά, αφήνοντάς τους τον χώρο να μας μιλήσουν και να μοιραστούν μαζί μας πράγματα που συμβαίνουν μεταξύ τους.
Επενδύουμε στη φιλία και επιλέγουμε κι εμείς ανθρώπους που μας μοιράζουν χαρά! Ο ρόλος των φίλων είναι ανεκτίμητος στη ζωή μας, σε κάθε ηλικία. Μέσα από τις φιλίες τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται, να διεκδικούν, να εμπιστεύονται, να οριοθετούνται, να νοιάζονται, να σέβονται, να προστατεύουν και να προστατεύονται. Όσο μεγαλώνουν, αρχίζουν να προσδιορίζονται από τους φίλους τους, να νιώθουν την ανάγκη να ανήκουν σε μια ομάδα, να μοιράζονται μαζί τους κοινά ενδιαφέροντα και τρόπους σκέψης. Παράλληλα, μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται την έννοια της διαφορετικότητας και να βρίσκουν τρόπους να «ακουστούν».
«Οι άνθρωποι δεν χρειάζονται πάντα συμβουλές. Μερικές φορές το μόνο που χρειάζονται είναι ένα χέρι για να κρατηθούν, ένα αυτί να τους ακούσει και μια καρδιά που μπορεί να τους καταλάβει». Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί, «Ο Μικρός Πρίγκιπας»
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο 9ο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
Πηγή: boommag.gr
