Γνωρίστε τα Παραδοσιακά Γεφύρια των Γρεβενών
Ανάμεσα στον κόσμο των ορεινών τοπίων των Γρεβενών, υπάρχει μια κρυμμένη κληρονομιά που αγκαλιάζει το παρελθόν και συνδέει το παρόν. Τα παραδοσιακά γεφύρια των Γρεβενών αναδεικνύονται σαν θαύματα αρχιτεκτονικής και προσφέρουν μια γεύση από την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Τα γεφύρια αποτελούν μνημεία της τεχνικής και της επιμονής των προγόνων μας, που με κόπο και αγάπη κατάφεραν να δημιουργήσουν μοναδικά έργα τέχνης πάνω από ποτάμια και ρεματιές. Καθένα από αυτά τα γεφύρια είναι μια ιστορία από μόνο του, φέρνοντας στον επισκέπτη την αίσθηση του παρελθόντος και της πολιτιστικής παράδοσης που διαδραματίζει έναν ζωντανό ρόλο στην περιοχή. Αυτό το άρθρο θα εξερευνήσει την πλούσια κληρονομιά των παραδοσιακών γεφυριών των Γρεβενών. Θα ταξιδέψουμε σε μια εποχή που οι άνθρωποι επικοινωνούσαν μέσα από αυτές τις κατασκευές, ανακαλύπτοντας τη σημασία και τον πολιτισμικό πλούτο που τις περιβάλλει.
Το γεφύρι του Αζίζ Αγά
Το Γεφύρι του Αζίζ Αγά αποτελεί το μεγαλύτερο πέτρινο γεφύρι της Δυτικής Μακεδονίας. Το γεφύρι είναι χτισμένο στον ποταμό Βενέτικο και βρίσκεται κοντά στο χωρίο Τρίκωμο. Έχει μήκος το οποίο ανέρχεται στα 75 μέτρα , πλάτος 3 μέτρα και ύψος 15 μέτρα. Αποτελείται από τρεις καμάρες, με μέγιστη την κεντρική που απολήγει σε ελλειψοειδές τόξο, με άνοιγμα 30 μέτρων. Πάνω από τα βάθρα της βόρειας και της νότιας πλευράς υπάρχουν ανακουφιστικά ανοίγματα, που λειτουργούν ως υπερχειλιστές. Για την ιστορία το γεφύρι κατασκευάστηκε το 1727, το όνομά του προήλθε από τον Αζίζ Αγά ο οποίος χρηματοδότησε την κατασκευή του. Κατά τη περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρξε πέρασμα το οποίο χρησιμοποιούσαν έμποροι οι οποίοι μετέφεραν λάδι και σιτάρι.
Ο Θρύλος που ακολουθεί το γεφύρι
Ο Αζιζ Αγάς ανέθεσε την κατασκευή σε φημισμένο πρωτομάστορα, αλλά εξ αιτίας του μεγάλου μήκους και ύψους του, το γεφύρι παρουσίαζε δυσκολίες. Δύο φορές έπεσε η μεσαία καμάρα μετά την αφαίρεση των καλουπιών. Όταν οι σκαλωσιές και τα καλούπια στήθηκαν για τρίτη φορά, ο Αζιζ Αγάς απείλησε τον πρωτομάστορα πως αν το γεφύρι πέσει γιά τρίτη φορά “θα του πάρει το κεφάλι”. Την ώρα που αφαιρούνταν και τα τελευταία καλούπια, ο πρωτομάστορας έντρομος κατέφυγε στη “ράχη Σκύφτη“, λίγο νότια του γεφυριού, κατά το Κηπουριό για ν’ αποφύγει τις κυρώσεις αν το γεφύρι ξαναέπεφτε. Το γεφύρι όμως τη φορά αυτή στάθηκε όρθιο. Ο Αγάς κάλεσε κοντά του με έναν χωροφύλακα τον πρωτομάστορα, τον συνεχάρη και τον πλήρωσε.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Αζίζ Αγά
Το γεφύρι του Γκαβού ή Νιδρούζι
Το γεφύρι του Γκαβού βρίσκεται μεταξύ της Αλατόπετρας και του Προσβόρου, πάνω στο μεγάλο μονοπάτι, που ένωνε τα Γρεβενά με τη Σαμαρίνα και την Κόνιτσα. Το γεφύρι είναι χτισμένο πριν από το 1900 με διαφορετική νοοτροπία από τα άλλα του νομού Γρεβενών και με επίπεδο δάπεδο. Ξεχωρίζει για τις δύο άρπιζες που το κρατάγανε κοντά στο κλειδί, όπως επίσης και για τις μεγάλων διαστάσεων υπέροχα λαξευμένες πέτρες του και κυρίως λόγω της σπάνιας ελλειψοειδούς καμάρας του. Το γεφύρι είναι μονότοξο, μήκους 20 μ. και πλάτους 3,50 μ., με άνοιγμα τόξου 11,50 μ. και ύψος 7,50μ. Γεφυρώνει το Δοτσικιώτικο ποτάμι, που αργότερα παίρνει το όνομα Βελόνιας και καταλήγει στο Βενέτικο ποταμό. Δίπλα του υπήρχε Τούρκικο φυλάκιο. Ονομάζεται «Το γεφύρι του Γκαβού», από κάποιον τυφλό που είχαν σκοτώσει στην περιοχή. Η γέφυρα έχει χαρακτηριστεί με υπουργική απόφαση ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Γκαβού
Το γεφύρι του Δοτσικού
Αυτό που κάνει το γεφύρι του Δοτσικού να διαφέρει από όλα τα υπόλοιπα είναι το γεγονός ότι πρόκειται για το μοναδικό γεφύρι που βρίσκεται μέσα σε οικισμό αλλά και στο μεγαλύτερο υψόμετρο (1060 μ.) από όλα τα πέτρινα γεφύρια της Μακεδονίας. Το γεφύρι του Δοτσικού βρίσκεται μέσα στο χωριό του Δοτσικού που βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Γρεβενών προς τα όρια με τον νομό Κοζάνης. Το χτίσιμο του γεφυριού τοποθετείται είτε το 1804 από Γιαννιώτες μαστόρους είτε το 1865. Το γεφύρι του Δοτσικού, έχει μήκος 24 μ., πλάτoς 2,40 μ. και ύψος 4 μ.. Το συγκεκριμένο γεφύρι έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1990.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Δοτσικού
Μάθετε περισσότερα για το Δοτσικό
Το γεφύρι του Ζιάκα
Το γεφύρι του Ζιάκα, ένα από τα πιο φωτογραφημένα γεφύρια των Γρεβενών, βρίσκεται στον δρόμο που ενώνει τα Γρεβενά με το χωριό ιστορικό Ζιάκα.Η κοινότητα του Ζιάκα (Τίστα) είναι χτισμένη σε 900 μ. υψόμετρο. Βρίσκεται 19 χλμ. ΝΔ των Γρεβενών και σ’ αυτή ανήκουν οι δύο οικισμοί Κρύα Βρύση ή Τίστα και Περιβολόκι ή Πιπινίτσα. Το χειμώνα ζούνε εδώ 380 άτομα, το καλοκαίρι περίπου 850. Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Είναι πατρίδα του θρυλικού ήρωα Θεόδωρου Ζιάκα, από όπου πήρε και το όνομα. Το περίφημο πέτρινο γεφύρι του Ζιάκα που χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας βρίσκεται 3 χλμ. μακριά από το ομώνυμο χωριό. Χτίστηκε πριν από το 1885 και είναι εύκολα προσβάσιμο. Είναι δίτοξο με σαφώς μεγαλύτερη την κύρια (Δυτική) καμάρα, που φτάνει σε ύψος τα 7,50 μ. Το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι περίπου 41 μ. και το πλάτος 3,10 μ.
Σύμφωνα με τις ιστορικές παραδόσεις εκεί έγινε η μάχη μεταξύ του Γιαννούλα Ζιάκα, αδερφού του Θεόδωρου και των Τούρκων και η παράδοση λέει πως ο Γιαννούλας έγραψε στο ίδιο σημείο ένα ποίημα. Κοντά στο γεφύρι βρέθηκαν τάφοι. Κάτω από το γεφύρι περνά ο Βελονιάς ποταμός, παραπόταμος του Βενέτικου, που πηγάζει από τις περιοχές Δοτσικού, Προσβόρου και Αλατόπετρας. Ο δρόμος που πέρναγε πάνω από το γεφύρι ονομαζόταν «Βασιλική Στράτα» και αποτελούσε το διάβα των εμπορικών καραβανιών προς τη Θεσσαλία.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Ζιάκα
Το γεφύρι Καγκέλια
Στη νότια πλευρά του χωριού Τρικώμου και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από αυτό βρίσκεται το πέτρινο γεφύρι, το επονομαζόμενο γεφύρι του Τρικώμου ή αλλιώς Καγκέλια. Το γεφύρι του Τρικώμου, που γεφυρώνει τον Βενέτικο ποταμό, εξυπηρετούσε τη μετακίνηση των κατοίκων του Μοναχιτίου και του Μικρολίβαδου προς τα Γρεβενά. Είναι δίτοξο με συνολικό μήκος 40,50 μ., πλάτος 2,80 μ. και ύψος 10,30 μ. Χτίστηκε από τον πρωτομάστορα Στέργιο Λάζο από το μαστοροχώρι Αγ. Κοσμάς Γρεβενών, σε χρονολογία που δεν είναι γνωστή. Είναι γνωστό ως “γεφύρι Καγκέλια”, από το τοπωνύμιο “Καγκέλια” που αναφέρεται στην οφιοειδή ανέλιξη του παλιού μονοπατιού, μετά το γεφύρι προς το Μοναχίτι και φημολογείται ότι είναι πρωιμότερο απ’ αυτό του Αζίζ Αγά.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι Καγκέλια
Το γεφύρι του Κάστρου (Μεγάρου)
Ανάμεσα στα χωριά Κάστρο και Μέγαρο κυλάει ο Γρεβενίτης ποταμός τον οποίο γεφυρώνει το πανέμορφο γεφύρι του Κάστρου (Μεγάρου). Το γεφύρι αυτό εξυπηρετούσε παλιότερα την επικοινωνία των δύο οικισμών. Η ακριβής χρονολογία κατασκευής του δεν μας είναι γνωστή, όμως τοποθετείται πριν από το 1850. Το τόξο του είναι απόλυτα ημικυκλικό και η επιφάνειά του είναι κυρτή. Στις πλευρές του έχει αρκάδες (κατακόρυφες δηλαδή πέτρες που χρησιμεύουν ως στηθαία, δηλαδή, προστατευτικές κατασκευές εκατέρωθεν του καταστρώματος του γεφυριού), που συμβάλλουν τα μέγιστα στην ομορφιά του. Το γεφύρι του Κάστρου (Μεγάρου) είναι μονότοξο, μήκους 23 μ. και πλάτους 3 μ., με ημικύκλιο τόξο ελεύθερου ανοίγματος 8 μ. Το γεφύρι έχει σχετικά δύσκολη πρόσβαση και είναι πνιγμένο στην πυκνή βλάστηση, ώστε και αν ακόμη βρίσκεται κανείς δίπλα του δύσκολα το ξεχωρίζει. Σ’ αυτό οδηγεί αγροτικός δρόμος με κακή βατότητα περίπου 3 χλμ. που ξεκινά κοντά σε νέα γέφυρα του δρόμου Μεγάρου – Γρεβενών.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι Κάστρου (Μεγάρου)
Το γεφύρι Κατσογιάννη
Το γεφύρι που είναι γνωστό ως γεφύρι Κατσογιάννη ή γεφύρι Σπηλαίου ή γεφύρι Μύλου, βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού Σπήλαιο. Αποτελεί γέφυρα που διασχίζει τον παραπόταμο Βελόνια του ποταμού Βενέτικου και κατασκευάστηκε περίπου το 1800. Πρόκειται για ένα τρίτοξο γεφύρι με συνολικό μήκος άνω των 50 μέτρων. Σήμερα, διασώζονται μόνο τα δύο βόρεια τόξα, καθώς το νότιο καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε από μια κατασκευή με οπλισμένο σκυρόδεμα. Το πλάτος του γεφυριού είναι 2,60 μέτρα, και το ύψος της μεγαλύτερης καμάρας (μεσαίας) ανέρχεται σε περίπου 7 μέτρα. Οι τρεις διαφορετικές ονομασίες του γεφυριού (Κατσογιάννη, Σπηλαίου, Μύλου) προέρχονται από τον διατηρημένο μύλο που βρίσκεται κοντά σε αυτό, και ο οποίος ανήκε στον κτηνίατρο του ενοριακού ναού του Αγίου Αθανασίου Σπηλαίου, ονόματι Κατσογιάννης. Η ακριβής ημερομηνία κατασκευής του γεφυριού παραμένει άγνωστη.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι Κατσογιάννη
Το γεφύρι του Κλέφτη ή της Λιάτισσας
Το γεφύρι της Λιάτισσας, γνωστό και ως γεφύρι του Κλέφτη, είναι το δεύτερο από τα τρία γεφύρια που βρίσκονται στην περιοχή του Σπηλαίου. Βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του χωριού Σπήλαιο, νοτιότερα από το γεφύρι του Κατσογιάννη. Αποτελούσε τη σύνδεση του Σπηλαίου με τα χωριά Παρόρι, Σταυρός, Κοσμάτι και τα Γρεβενά. Το γεφύρι της Λιάτισσας είναι ένα μονότοξο γεφύρι που διασχίζει ένα στενό φαράγγι με μήκος μόλις 10 μέτρα και μεγάλο βάθος. Ο ποταμός Βελονιάς διαπερνά ένα στενό σπήλαιο πριν εισέλθει στο φαράγγι και διαρρέει κάτω από το γεφύρι της Λιάτισσας. Σύμφωνα με την παράδοση, αντάμωνε τα παλικάρια του ο καπετάν Ζιάκας. Το γεφύρι είναι προσβάσιμο από το χωριό Σπήλαιο. Σύμφωνα με μια εκδοχή, κατασκευάστηκε περίπου το 1800 από τον κλέφτη Λιάτιστα. Η περιοχή είναι επίσης γνωστή ως “πήδημα του κλέφτη”, αφού κατά τον θρύλο αυτό, ο κλέφτης καταδιωκόμενος από τους Τούρκους πήδηξε απέναντι, κάνοντας τάμα, πως αν τα καταφέρει, θα κτίσει εκεί γεφύρι.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Κλέφτη ή Λιάτισσας
Το γεφύρι Ματσαγκάνη
Το γεφύρι Ματσαγκάνη το βρίσκει κανείς πηγαίνοντας προς το χωριό της Κρανιάς. Πρόκειται για ένα μονότοξο γεφύρι, που γεφυρώνει ρέμα κοντά στις πηγές του Βενέτικου ποταμού. Έχει μήκος 16μ., πλάτος 2,50μ., και ύψος 5,50μ. Το άνοιγμα του τόξου του φτάνει τα 9μ. .
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι Ματσαγκάνη
Το γεφύρι του Παλιομάγερου
Το γεφύρι Παλιομάγερου το συναντάμε στον δρόμο από τα Γρεβενά προς το Δασύλλιο, ανάμεσα στα χωριά Καλλονή, Τρίκορφο και Δασύλλιο. Γεφυρώνει το Μπαγεριώτικο ποτάμι, παραπόταμο του Πραμόριτσα. Έχει οξύκορφη επιφάνεια και το σώμα του το δένουν τέσσερις άρπιζες. Είναι μονότοξο με άνοιγμα τόξου 12.50μ., ύψος 7μ., συνολικό μήκος 23μ. και πλάτος 3μ. Το γεφύρι Παλιομάγερου διακρίνεται για τη μοναδική του ομορφιά λόγω της απλότητας και της απόλυτης συμμετρίας που το διακρίνει, καθώς και λόγω του πανέμορφου φυσικού τοπίου που τονίζεται ιδιαίτερα με την παρουσία ενός μικρού καταρράκτη. Κατασκευάστηκε το 1910 από τον μήνα Ιούλιο μέχρι τον μήνα Σεπτέμβριο με την οικονομική συνδρομή των ξενιτεμένων Δασυλλιωτών στην Αμερική, με έρανο μεταξύ των κατοίκων και την προσωπική τους εργασία. Προαιρετικός έρανος έγινε, για τον ίδιο σκοπό, και στο χωριά: Αγία Σωτήρα, Δίλοφο, Μόρφη, Χρυσαυγή, Κορυφή, Καλλονή, Τρίκορφο, Τρίκωρμο, κλπ. Στον έρανο αυτό πρωτοστάτησε ο Νικόλαος Κοσμά Τζάμος, ο οποίος πρόσφερε κι ένα σεβαστό ποσό. Εξαιρετικό ήταν και το ενδιαφέρον του, τότε, Μητροπολίτη Σισανίου – Σιατίστης Ιεροθέου Ανθουλίδη, ο οποίος διέθεσε 250 γρόσια, από αρχιερατική λειτουργία κι άλλες ιεροτελεστίες στον Πεντάλοφο, κατά το πανηγύρι της 8ης Σεπτεμβρίου, χάρη του κοινωφελούς αυτού έργου. Αυτό το γεφύρι αποτελεί σήμερα ένα αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο, που πρέπει να το θαυμάζουμε, γιατί είναι δημιούργημα της λαϊκής – εμπειρικής τεχνικής και εντυπωσιάζει όχι μόνον με τη στερεότητα και την τεχνική του, αλλά και για την άψογη αισθητική του.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Παλιομάγερου
Το γεφύρι του Παπατάκη
Το γεφύρι του Παπατάκη είναι ένα πανέμορφο μικρό πέτρινο γεφύρι. Βρίσκεται πολύ κοντά στον δρόμο, συνδέοντας το χωριό Κυπαρίσσι με αυτό του Αγίου Κοσμά. Χτίστηκε γύρω στα 1920, για να γεφυρώσει τα ορμητικά νερά του ρέματος που καταλήγει αργότερα στον Πραμόριτσα ποταμό. Διαθέτει ένα χαμηλό τόξο χωμένο στη γη, που διακρίνεται με δυσκολία. Η καμάρα που σώζεται, είναι τμήμα γέφυρας που έχει καταστραφεί, το υπόλοιπο κομμάτι της οποίας ήταν ξύλινο.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Παπατάκη
Το γεφύρι του Πασά
Κοντά στον δρόμο Γρεβενών – Κοζάνης, κάτω από το χωριό Κοκκινιά, βρίσκονται ερείπια από το γεφύρι του Πασά, το μεγαλύτερο γεφύρι της Μακεδονίας. Χτίστηκε περίπου το 1690. Αποτέλεσε σημαντικότατο πέρασμα του ποταμού Αλιάκμονα, τον οποίο και γεφυρώνει, ενώνοντας τα Γρεβενά με την Κοζάνη και στη συνέχεια με τα σύνορα. Το μήκος του γεφυριού έφτανε (ίσως να ξεπερνούσε ) τα 100 μ. και είχε έξι ανόμοιες καμάρες και πάνω από τα μεσόβαθρα του ανακουφιστικά ανοίγματα. Το ύψος της μεγάλης του καμάρας ήταν 15μ. και κάτω από αυτήν υπήρχε κρεμασμένο κυπρί (καμπανάκι), που ειδοποιούσε τους διαβάτες ότι το πέρασμα ήταν επικίνδυνο όταν, λόγω του αέρα και της ορμής του νερού, χτυπούσε.
Ο μύθος και η ιστορία πίσω από το γεφύρι του Πασά
Το γεφύρι του Πασά γκρεμίστηκε στις 14 Απριλίου του 1941 από τους Άγγλους για να μην περάσουν οι Γερμανοί. Στο πλάι υπήρχε τουρκικό φυλάκιο. Ο μύθος της κατασκευής του μοιάζει με αυτόν του γεφυριού της Άρτας, όπου θέλει τον πρωτομάστορα να θάβει στα θεμέλια τη γυναίκα του, για να στεριώσει το γεφύρι. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής «ου προυτουμάστουρας του γκιουφύρ’ στοίχειουσι τ’ γυναίκα τ’». Ένας άλλος μύθος λέει ότι το γεφύρι το έχτισε ο πασάς για να ευχαριστήσει το Θεό, που μία από τις γυναίκες του , σ’ αυτό το σημείο του Αλιάκμονα, γλίτωσε από βέβαιο πνιγμό.
Η διαδρομή που οδηγεί στο Γεφύρι του Πασά
Το γεφύρι της Πορτίτσας
Το γεφύρι της Πορτίτσας βρίσκεται στο χωριό Σπήλαιο, του νομού Γρεβενών και απέχει 45 χιλιόμετρα από την ομώνυμη πρωτεύουσα. Πιθανότατα είναι το δημοφιλέστερο και ομορφότερο γεφύρι του νομού καθώς με το υπέροχο τοπίο που δημιουργεί το βαθύ φαράγγι με το καλά συντηρημένο γεφύρι και η ευκολία της πρόσβασης σ’ αυτό δημιουργούν ένα μνημείο απαράμιλλης και ασύγκριτης ομορφιάς. Ανάμεσα στα βουνά Σπηλαίου και Λυκότρυπας δημιουργείται η κοιλάδα Κανάβη. Η ευχάριστη αγκαλιά της κοιλάδας με τα νερά του ορεινού ρέματος να κυλούν νωχελικά ανάμεσα σε κροκάλες και πλατάνια, ημερεύει τη σκληρότητα της ορεινής γης.
Η κοιλάδα καταλήγει σε βαθύ φαράγγι, που ονομάζεται Πορτίτσα, ενώ η έξοδος του ονομάζεται Καρούτες. Την εικόνα έρχεται να συμπληρώσει στο βάθος το βράχινο φράγμα που σχηματίζουν σαν συμπληγάδες οι δυο αντικριστοί κάθετοι βράχοι το οποίο εμποδίζει αποφασιστικά το άπλωμα του μικρού οροπεδίου. Μπροστά από το στενόμακρο στόμιο του φαραγγιού που χάσκει σαν πόρτα που ξεχάστηκε ανοικτή, το πέτρινο γεφύρι της Πορτίτσας δρασκελίζει το ποτάμι δίνοντας διέξοδο στην επικοινωνία των ντόπιων ανάμεσα στο Σπήλαιο και το Τρίκωμο.
Ο ποταμός που περνά κάτω από την κάμαρα του γεφυριού είναι ο Βενέτικος ποταμός, παραπόταμος του Αλιάκμονα, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος Ελληνικός ποταμός (μήκος 297 χιλιόμετρα).
Η κατασκευή της γέφυρας υπολογίζεται το 1743 και σύμφωνα με πηγές χτίστηκε με προσφορές από το Μοναστήρι του Σπηλαίου. Είναι δίτοξο με το άνοιγμα του μεγάλου τόξου να φτάνει στα 13,80μ και του μικρού τα 5μ. Το συνολικό του μήκος είναι 34 μ. και το πλάτος του 2,70 μ. , το δε συνολικό του ύψος του φτάνει τα 7,80 μ.
Η διαδρομή που οδηγεί στο γεφύρι της Πορτίτσας
Δείτε επίσης: Ταξιδεύω Γρεβενά» – Στο Γεφύρι της Πορτίτσας (Βίντεο+Φωτογραφίες)
Το γεφύρι της Πραμόριτσας
Το γεφύρι Πραμόριτσας είναι ένα πανέμορφο γεφύρι, ένα πραγματικό έργο τέχνης που βρίσκεται στα όρια των νομών Γρεβενών (όπου και ανήκει) και Κοζάνης, στον ποταμό Πραμόριτσα, παραπόταμο του Αλιάκμονα, μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι. Το γεφύρι είναι τετράτοξο, με κύριο τόξο το βόρειο, ελεύθερου ανοίγματος 15μ. και ύψους 9μ. Με συνολικό μήκος που αγγίζει τα 49μ.. το θαυμαστό αυτό οικοδόμημα διεκδικεί επάξια τον τίτλο του μεγαλύτερου σε μήκους γεφυριού στην Μακεδονία.
Η παράδοση και η ζωτική σημασία του γεφυριού της Πραμόριτσας
Παλαιοτέρα το γεφύρι Πραμόριτσας ήταν εξαιρετικά ζωτικής σημασίας, αφού βρισκόταν πάνω στον κεντρικό δρόμο που συνέδεε την πόλη των Γρεβενών με το εμπορικό κέντρο του Τσοτυλίου και εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις των κοπαδιών του Βόιου προς τα χειμαδιά της Θεσσαλίας αλλά παράλληλα και την επικοινωνία μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι. Προφορική παράδοση τοποθετεί χρονικά την αρχική κατασκευή του γεφυριού περίπου στα 1870 με 1880 με χρηματοδότηση κάποιου βλάχου τσέλιγκα, που περνώντας το ποτάμι, έχασε την μονάκριβη κόρη του στα ορμητικά νερά του ποταμού. Λέγεται λοιπόν, πως στη συνέχεια έδωσε τα χρήματα για να χτιστεί το γεφύρι.
Η διαδρομή που οδηγεί στο γεφύρι της Πραμόριτσας
Το γεφύρι του Σπανού
Ανάμεσα στα χωριά Κοσμάτι και Κηπουρειό, στο μονοπάτι Γρεβενών – Μετσόβου, 16 χλμ ΝΔ των Γρεβενών, βρίσκεται το γεφύρι του Σπανού. Γεφυρώνει τον Βενέτικο ποταμό. Επισκευάστηκε και ανακατασκευάστηκε πολλές φορές. Είναι πεντάτοξο γεφύρι, με άρπιζες και ανακουφιστικά ανοίγματα πάνω από τα βάθρα. Έχει οριζόντια επιφάνεια και το συνολικό μήκος του είναι 85 μ. ενώ το πλάτος του είναι 3,60 μ. και με άνοιγμα κάθε κάμαρας τα 10,40 μ. Είναι το μεγαλύτερο σωζόμενο πέτρινο γεφύρι της Μακεδονίας. Φέρει το όνομα του Μουσταφά Πασά ή Σπανού, από το Αργυρόκαστρο, από τον οποίο χρηματοδοτήθηκε η τελευταία ανακατασκευή του το 1846, πάνω στα ερείπια διπλής γέφυρας που είχε χτιστεί από το Σουλτάνο Βαγιαζίτ.
Η διαδρομή που οδηγεί στο γεφύρι του Σπανού
Το γεφύρι του Σταμπέκη
Το γεφύρι του Σταμπέκη βρίσκεται κοντά στο χωριό Κρανιά και συγκεκριμένα στον δρόμο που οδηγεί από την Κρανιά προς τη Μηλιά Μετσόβου, βορειοδυτικά της Κρανιάς και σε μικρή απόσταση από αυτήν. Γεφυρώνει το ρέμα που εκβάλλει στο Βενέτικο ποταμό κοντά στις πηγές του. Χτίστηκε περίπου το 1850 και εξυπηρετούσε κυρίως στο πέρασμα των εμπόρων.
Η διαδρομή που οδηγεί στο γεφύρι του Σταμπέκη
Το γεφύρι του Σταυροποτάμου
Το γεφύρι του Σταυροποτάμου είναι χτισμένο περίπου το 1880 στον Σταυροπόταμο ποταμό, παραπόταμο του Βενέτικου, και είναι εύκολα προσβάσιμο, μια και είναι πολύ κοντά και ορατό από τον δρόμο.Το γεφύρι του Σταυροποτάμου βρίσκεται πολύ κοντά στο γεφύρι του Σπανού. Έχει τέσσερις μεγάλες ημικυκλικές άνισες καμάρες, με ανακουφιστικό άνοιγμα στο δεύτερο μεσόβαθρο και δύο κύρια τόξα. Το μήκος του φτάνει τα 48μ., το πλάτος τα 3,70μ. και το άνοιγμα της μεγαλύτερης καμάρας του είναι 6,90μ. Κατά την παράδοση από το γεφύρι αυτό περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας για Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα και παλαιότερα αποτελούσε μέρος του δρόμου που συνέδεε το Μέτσοβο με τα Γιάννενα.
Η διαδρομή που οδηγεί στο γεφύρι του Σταυροποτάμου
Τα παραδοσιακά γεφύρια των Γρεβενών αποτελούν πολύτιμα κομμάτια του πολιτιστικού και ιστορικού παρελθόντος της περιοχής. Με την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική τους και τη συμβολική τους αξία, αποτελούν ανεξίτηλο μέρος της ταυτότητας των Γρεβενών. Αξίζει να τα επισκεφθείτε και να γνωρίσετε την μακρά ιστορία τους.
Μοιραστείτε το άρθρο με κάποιον που μπορεί να του φανεί χρήσιμο και ενδιαφέρον.
